Author: Iris Clever, Jeroen Bouterse, Jorrit Smit, Sjang ten Hagen
-
Turning Tides: Ebb
Shells&Pebbles launched ten years ago today. The first piece, by Floris Solleveld, featured a frontispiece from Lyell’s Principles of Geology: a view of the shore at Puzzuoli. It draws the eye to the shells and mussels remaining after the water first rose to submerge an ancient marketplace, then retreated again. An evocative image, but like…
-
An Astronomer Calls: George Airy’s Astronomer Royal’s Journal 1836-1847
Stargazing, discovering new planets, and large telescopes tend to dominate the public imagination about nineteenth-century astronomy. Yet, the everyday tasks of astronomers were less dominated by such an image. In fact, astronomers could find themselves in positions very different from these. A great example of this was the British astronomer George Biddell Airy (1801-1892). After…
-
‘Ein herrenloses Zwischenland’: Max Weber and Willy Hellpach, ‘social pathology’, and the sciences and humanities
In 1905 the psychologist Willy Hellpach submitted a manuscript to the Archiv für Sozialwissenschaft und Sozialpolitik, a journal led since 1903 by Edgar Jaffé and edited primarily by the well-known scholars Werner Sombart and Max Weber. Hellpach’s article concerned the notion of ‘social pathology’ as a possible scientific perspective on particular diseases, like alcoholism and…
-
The Glass Uterus: A Social History of an Object
In 1778, four boxes of materials for the midwifery course in the Généralité of Soissons transferred from the recently deceased physician Nachet to the next instructor, Deberge, along with the title of professor of midwifery. These boxes included one real pelvis with ligaments, a sacrum, two hipbones, two femurs, two mannequins [fantômes], two infants for…
-
The Value of the Humanities according to Friedrich Paulsen
Friedrich Paulsen (1846-1908) wrote several influential works on philosophy – with readers from all over the world – but is surprisingly neglected in the historiography of philosophy. When mentioned at all, it is mostly as the philosophy teacher of Edmund Husserl in Berlin or as one among many neo-Kantians. However, there are many aspects of…
-
History of Science and Humanities PhD Conference 2019: A Thematic Report
On a warm and sunny St Valentine’s day, twenty-two PhD-candidates from the Low Countries gathered in the beautiful Rolduc Abbey (Kerkrade) for the seventh edition of the History of Science and Humanities PhD-conference. Many of them had just recently started their projects, some were finishing, others were working on specific case studies. The topics ranged…
-
Gewenste kennis over ongewenste kunde: Kleiweg de Zwaan over abortus onder de inheemse bevolking van Nederlands-Indië
Tijdens het bestuderen van vroeg twintigste-eeuws antropologisch onderzoek naar de bewoners van Nias, een klein eiland ten westen van Sumatra, stuitte ik op korte, maar zeker niet omfloerste beschrijvingen van de positie van abortus binnen inheemse samenlevingen aldaar. Geïntrigeerd door het bestaan van deze niet-westerse abortuspraktijken, maar wellicht nog meer door het bestaan van antropologisch…
-
Een achttiende-eeuwse tekenmethode in de praktijk
“Wetenschap is mensenwerk.” Dit is niet alleen een van de thema’s die in de nieuwe herinrichting van Rijksmuseum Boerhaave aan de orde komen, maar ook een invalshoek die veel van het andere werk rond de collecties van het museum bepaalt. Eerder dan een abstract proces van kennis vergaren is wetenschap immers een praktische en soms…
-
Van collega-antropologen tot verzetsheld en SS’er: Arie de Froe en Haring Tjittes Piebenga
De Wieringermeer, 1939. Twee antropologen en een groep Amsterdamse geneeskundestudenten voeren grootschalig onderzoek uit. Honderden schoolkinderen en volwassenen worden gemeten en ondervraagd met als doel rassenkenmerken te identificeren. De samenwerking tussen de antropologen verloopt goed, naar eigen zeggen zelfs “uitmuntend,” doch vier jaar later zijn beide totaal verschillende kanten opgegaan. De een, Arie de Froe,…
-
‘Around the world-flung field, for healing for mankind’: Indian Philanthropy and European Leukaemia Research
By Shirish N. Kavadi In the early twentieth century leukaemia was a major mystery in medical science. Research into the disease was constrained by lack of or inadequate funding. The Lady Tata Memorial Trust (LTMT) established in 1932 in Bombay was among the earliest philanthropic efforts to provide fellowships and grants to some of the leading…
-
Imagining the Unseen
From high-tech gadgets to views of distant planets and meteors, scientific discoveries often spark our imagination. We might almost forget that imagination has an important role in the scientific enterprise itself too. This is particularly true for those subjects that little else can give us access to. We can employ telescopes, probes and microscopes to…
-
Lichamen voor de wetenschap
Je lichaam schenken aan de wetenschap was nog nooit zo populair. In de voorbije twintig jaar is het aantal donaties aan Belgische universiteiten verdubbeld. In Nederland is het aanbod aan lichamen zelfs groter dan de vraag: verschillende medische faculteiten laten alleen mondjesmaat nieuwe aanmeldingen toe. In de rij staan voor een dissectie, dat had honderd…
-
Een forumsectie over een ‘divide’ die er nooit is geweest?
In de voorjaarseditie besteedt History of Humanities een forum aan de ‘two cultures’ — de vermeende tegenstellingen tussen de natuur- en geesteswetenschappen. Wat volgt is een korte bespreking van de afzonderlijke bijdragen en een evaluatie van het geheel. Die eindwaardering komt erop neer dat we een hoop leren van deze forumsectie, zowel empirisch als conceptueel,…
-
Onvoorstelbare oudheid. Een revolutie in historisch denken rond 1800
Op maandag 22 juli 1782 stapte Martinus van Marum binnen bij François Xavier de Burtin in Brussel. De jonge Van Marum reisde als lid van Teylers Tweede Genootschap door Europa, op zoek naar natuurhistorische collecties voor het snelgroeiende museum van zijn genootschap in Haarlem. De Burtin was een vooraanstaand arts in de hoofdstad van de…
-
A Science of Science? Plato’s Charmides
Can a culture study its own knowledge? Yes, according to sociologist David Bloor. More than that: it is vital that we can look at our own scientific knowledge scientifically. Otherwise, there would be an “irony at the very heart of our culture. […] it would mean that science could not scientifically know itself.”[1] Speaking of…
-
You can please everyone: a peace plan for David Wootton and Steven Shapin
David Wootton’s The Invention of Science (Allen Lane, 2015) is witty and learned and gloriously ambitious, and although I am not convinced that science as we know it came into existence in the seventeenth century, as Wootton argues, I do think that the seventeenth century is the one that lays the strongest claim to hosting…
-
Enlightening Fish Books
When the French naturalist Bernard Germain de Lacépède died in 1825, fellow naturalist Georges Cuvier lamented this as a loss for the field of natural history. Lacépède, who authored the five-volume Histoire naturelle des poissons, ‘had a talent for finding the appealing side of the story of these organisms [fish] that seem to touch us…
-
“Alle Hybrides Tellen Mee”: een gesprek met Patricia Faasse
Op de hoek van de Roemer Visscherstraat hangt een plaquette van Aletta Jacobs –een paar meter verder ligt het gebouw waar de eerste vrouwelijke hoogleraar van Nederland rond diezelfde tijd haar eerste wetenschappelijke schreden maakte: Johanna Westerdijk. In wat nu het Owl Hotel heet ontmoet ik Patricia Faasse die over de botanicus en schimmeldeskundige Westerdijk…
-
The worms crawl in, and the worms crawl out: Charles Darwins pleidooi voor de pier
Tijdens mijn opleiding Archeologie besloot ik in de zomer deel te nemen aan een opgraving aan de Uithofslaan in Den Haag. Bij eerdere opgravingen was het fundament van een kloosterboerderij blootgelegd, samen met verschillende waterputten en een vloer van kloostermoppen. Deze boerderij stamt uit de 13de eeuw en was onderdeel van het cisterciënzer klooster ‘De…
-
On Rereading Arthur Koestler’s Sleepwalkers
Johannes Kepler, Keppler, Khepler, Kheppler, or Keplerus was conceived on 16 May A.D. 1571, at 4.37 a.m., and was born on 27 December at 2.30 p.m., after a pregnancy lasting 224 days, 9 hours and 53 minutes. The five different ways of spelling his name are all his own, and so are the figures relating…
-
Een pleidooi voor het serieus nemen van de wetenschappelijke revolutie
Historici zijn er tegenwoordig snel bij om kritiek te leveren op het begrip “wetenschappelijke revolutie”. Zij hebben allerlei tegenstrijdigheden en verborgen aannames aan het licht gebracht, maar zijn minder ijverig geweest om uit te leggen in hoeverre het begrip, ondanks die tekortkomingen, nog gebruikt kan worden. Die taak lijkt niettemin nuttiger dan enkel kritiek leveren.…
-
Konnektivität und Verbindlichkeit: An interview with Jürgen Renn , Part II
In Part I of the interview Jürgen Renn, Director at the Max-Planck-Institut für Wissenschaftsgeschichte (MPIWG), spoke about his career and his perception of the relation between science and the history of science. In this sequel he speaks freely about his views on open access. Following the news on the demonstrations of students and professors in…
-
Paper Machines: the systems, maps, chronometers, and apparatuses of Johann Christoph Gatterer
Johann Christoph Gatterer was a data gatherer. As a professor of history in Göttingen, from 1759 until his death forty years later, he compiled collections of medieval manuscripts, coins, heraldic tables, maps, and even weather reports. He did not only collect them: he also transformed his hoard into manuals for studying heraldry and medieval charters,…
-
Konnektivität und Verbindlichkeit: An interview with Jürgen Renn
While still working maniacally on my thesis about the reception of Ernst Cassirer’s work on the history of physics, I let the U3 once again drive me to the green and wealthy Dahlem. This time it was for an interview with Jürgen Renn, Director at the Max-Planck-Institut für Wissenschaftsgeschichte (MPIWG). It would be our third…